Wanneer een oogmelanoom wordt vastgesteld, is snelle en passende behandeling van groot belang. De keuze voor een behandeling hangt af van verschillende factoren, waaronder de grootte en locatie van de tumor, en de algemene gezondheidstoestand van de patiënt.
Het doel van de behandeling is om de tumor te bestrijden en – waar mogelijk – het oog en het gezichtsvermogen te behouden.
1. Inwendige bestraling (brachytherapie)
Bij kleinere en middelgrote tumoren wordt een radioactief schildje (vaak van ruthenium) tijdelijk op het oog geplaatst ter hoogte van de tumor. Dit schildje geeft gedurende enkele dagen gerichte straling af die de tumor vernietigt.
- De behandeling vindt plaats onder narcose
- Het schildje blijft tijdelijk op het oog vastgehecht
- Zeer nauwkeurig en lokaal gericht
Deze behandeling tast het omliggende oogweefsel zo min mogelijk aan.
2. Uitwendige bestraling
Bij grotere tumoren of tumoren die dicht bij de oogzenuw liggen, kan bestraling van buitenaf noodzakelijk zijn. Er zijn twee vormen:
a) Protonentherapie
Een moderne techniek waarbij bundels protonen uiterst precies op de tumor worden gericht, met minimale schade aan gezond weefsel.
- De behandeling vindt plaats in het HollandPTC in Delft
- Vooraf worden kleine markerclipjes (van tantalum) aangebracht op het oog
- De bestraling gebeurt op vier opeenvolgende dagen
b) Stereotactische bestraling
Bij deze techniek beweegt het bestralingstoestel rond het hoofd.
- Er kan vanuit meerdere hoeken bestraald worden
- De bestraling gebeurt op vijf opeenvolgende dagen
3. Verwijdering van het oog (enucleatie)
Wanneer de tumor te groot is of op een ongunstige plaats ligt, kan verwijdering van het oog de beste behandeloptie zijn. Deze operatie wordt uitgevoerd onder narcose en gaat meestal gepaard met een opname van één nacht.
- Tijdens de operatie wordt een implantaat geplaatst in de oogkas
- Zes weken na de ingreep wordt een oogprothese aangemeten door een ocularist, dit is een specialist in oogprotheses
- De prothese is een op maat gemaakte kunstschelp die eruitziet als een echt oog
Hoewel deze ingreep ingrijpend is, wordt de uiterlijke verschijning zorgvuldig hersteld.
Aanvullende behandelingen
Voor patiënten met uitgezaaid oogmelanoom zijn de behandelmogelijkheden op dit moment nog beperkt. Volledige genezing is momenteel niet mogelijk.
Wel zijn er recent internationaal enkele behandelingen goedgekeurd, waaronder:
- Gerichte immunotherapie, zoals tebentafusp
- Levergerichte chemotherapie, voor tumoren die naar de lever zijn uitgezaaid
Deze behandelingen zijn nog niet breed beschikbaar en slechts toepasbaar bij een deel van de patiënten.
Daarnaast kunnen patiënten met een verhoogd risico op uitzaaiingen in aanmerking komen voor deelname aan klinische studies. Binnen deze studies worden aanvullende systemische therapieën gegeven, met als doel het ontstaan van uitzaaiingen te vertragen of te voorkomen.
- Neoadjuvante therapie: vóór behandeling van de primaire tumor
- Adjuvante therapie: direct na de behandeling van de primaire tumor
Wetenschappelijk onderzoek naar deze aanvullende therapieën is volop in ontwikkeling en biedt hoop voor de toekomst.
