Dat gezond eten goed is voor je lichaam, is algemeen bekend. Wat maar weinig mensen weten, is dat gezond eten ook belangrijk is voor je ogen. Gezonde voeding heeft bijvoorbeeld invloed op het ontstaan en verloop van leeftijdsgebonden maculadegeneratie, droge ogen en staar.
1. Maculadegeneratie en voeding
Uit onderzoek blijkt dat er een verband is tussen een tekort aan antioxidanten en het krijgen van leeftijdsgebonden maculadegeneratie. Bij leeftijdsgebonden maculadegeneratie sterven de kegeltjes in de macula (het centrale deel van het netvlies) af. De macula werkt daardoor minder goed en het scherp zien wordt steeds lastiger. De kegeltjes van de macula lijken erg gevoelig te zijn voor beschadiging door elektrisch geladen zuurstofmoleculen: de zogenaamde vrije radicalen. Antioxidanten zijn stoffen die de schadelijke effecten van vrije radicalen in het lichaam tegengaan. Voorbeelden van antioxidanten zijn vitamine C en E, zink en koper. Het blijkt dat het risico op ernstige maculadegeneratie tot wel dertig procent ‘weggegeten’ kan worden. Dit door op tijd te beginnen met een dieet dat veel antioxidanten bevat.
2. Droge ogen en voeding
Veel mensen hebben last van droge ogen. Het is een vervelende aandoening die verschillende oorzaken kan hebben.
Droge ogen komt onder andere vaak voor bij vrouwen in de overgang. Een grote wetenschappelijke studie heeft een relatie aangetoond tussen het gebruik van omega-3-vetzuren en klachten van droge ogen bij vrouwen in de overgang. Hoe hoger de inname van de omega-3-vetzuren, hoe minder risico op klachten. Omega-3 zit onder andere in vette vis, plantaardige oliën, peulvruchten, groene bladgroenten en bepaalde noten, zoals walnoten. Zo kan goede voeding droge ogen tegengaan.
3. Staar en voeding
Ook blijkt uit diverse onderzoeken dat de inname van vitaminen de kans op staar verkleint. Dit verband is aangetoond voor hoge doseringen vitamine C, K1, E en A. De antioxidanten luteïne en zeaxanthine lijken de kans op staar ook te verkleinen. Luteïne en zeaxanthine zijn beide een gele kleurstof. Luteïne komt met name voor in groene groenten als broccoli, boerenkool, andijvie en spinazie. Het zit ook in eieren, noten en enkele fruitsoorten, zoals bramen, druiven, kiwi’s en kruisbessen. Zeaxanthine zit met name in oranje en rode paprika, maïs, goji bessen, nectarines en sinaasappels.
Je ogen verbeteren door voeding
Daadwerkelijk je ogen verbeteren door goede voeding gaat een stapje te ver, maar gezond en bewust eten kan wel bijdragen aan het voorkomen van schade aan je ogen.
Maar wat is goede voeding voor de ogen? Allereerst vette vis. Het is verstandig om twee keer per week bijvoorbeeld makreel, zalm, tonijn of sardientjes te eten. Daarnaast is het goed om iedere dag 200 gram fruit en 200 gram groente te eten. Vooral groene bladgroenten zijn goed, zoals spinazie, broccoli, groene kool en boerenkool. Hierin ziten diverse vitaminen en bijvoorbeeld ook het antioxidant luteïne. Luteïne zorgt voor de aanmaak van macula-pigment, dat het netvlies beschermt.
Daarnaast is het belangrijk om matig te zijn met alcohol. Alcohol onttrekt antioxidanten aan het lichaam. Ook zijn er aanwijzingen dat hoge concentraties van verzadigde vetten en cholesterol, de macula kunnen beschadigen.
Voedingssupplementen voor je ogen
Antioxidanten zitten niet alleen in voedingsmiddelen, ze zijn vaak ook als voedingssupplement te gebruiken. Bijvoorbeeld supplementen met vitaminen (C, E), carotenoïden (luteïne, zeaxanthine) of mineralen (zink, koper). De vraag is: wat werkt beter? Supplementen bevatten hogere concentraties, maar opname via voeding is meestal efficiënter. En welke vorm voedingssupplement voor de ogen moet je nemen: pillen of drankjes? Daar heeft de wetenschap nog geen duidelijk antwoord op kunnen geven. Uit recent onderzoek is wel gebleken, dat hoge doseringen van bepaalde voedingssupplementen de achteruitgang van het zicht kunnen vertragen bij mensen met een voorstadium van maculadegeneratie. Deze supplementen kunnen het beste in overleg met de oogarts worden gebruikt. Naar welke methode van inname – drankjes of pillen – het meeste effect heeft, loopt momenteel in het Erasmus MC een wetenschappelijk onderzoek.