Het gebruik van AREDS2-voedingssupplementen heeft ook zin voor mensen met geografische atrofie. Het supplement draagt eraan bij dat de beschadigingen in hun netvlies minder snel het centrum van de macula bereiken. Dat blijkt uit recent Amerikaans onderzoek.
‘Verrassend nieuws,’ zegt dr. Yvonne de Jong-Hesse over deze onderzoeksuitkomst. En ook heel welkom nieuws, zo vervolgt de voorzitter van de werkgroep Medische Retina van oogartsenvereniging NOG. Eind 2024 werd namelijk bekend dat een nieuw medicijn tegen geografische atrofie waarvan veel werd verwacht, niet op de Europese markt komt. ‘Dat was voor veel patiënten een teleurstelling. Maar nu hebben we ze toch iets te bieden.’
AREDS2-supplementen
Het is al sinds 2013 bekend dat AREDS2-supplementen zinvol zijn bij het zogeheten intermediaire stadium van leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD). Patiënten in dit stadium van LMD die de capsules slikken, ontwikkelen minder snel late maculadegeneratie dan patiënten die de supplementen niet nemen.
Maar de capsules blijken dus ook een gunstig effect te hebben bij mensen met geografische atrofie – afgekort GA. Dit is een late vorm van LMD waarbij de fotoreceptoren en het pigmentblad in het netvlies beschadigd raken. Daardoor ontstaan er blinde vlekken in het gezichtsveld.
Behoud van de fovea
Dat de AREDS2-formule deze netvliesverandering kan vertragen, kwam in februari 2025 naar voren uit een Amerikaanse studie. In deze studie werden de gegevens uit twee eerdere onderzoeken nog eens geanalyseerd. Dit om te bepalen of er ook verbanden uit af te leiden vielen waarnaar in eerdere onderzoeken niet was gezocht.
De analyse bracht onder andere aan het licht dat bij mensen met GA die de AREDS-supplementen slikken, de fovea minder snel achteruitgaat. De fovea is het centrum van de macula, waar je het scherpste zicht hebt.
Zolang GA beperkt blijft tot de randen van de macula, hebben mensen over het algemeen nog een redelijk zicht. Maar hun zicht kan razendsnel achteruitgaan zodra de aandoening toeslaat in de fovea.
Richtlijnen bij LMD
‘Sinds ik deze studie heb gelezen, zeg ik ook tegen patiënten met GA altijd dat het zinvol is om de AREDS2-supplementen te nemen,’ vertelt De Jong-Hesse. Ze kan zich voorstellen dat dat advies op termijn ook wordt opgenomen in de richtlijnen bij LMD.
Nu staat in deze richtlijnen alleen dat het gebruik van AREDS-supplementen wordt geadviseerd aan mensen met LMD met maculadegeneratie in het intermediaire stadium. Ook mensen die al GA in één oog hebben, krijgen het advies het supplement te gebruiken. Maar mensen met GA in beide ogen tot nu toe niet.
Pegcetacoplan
Dat De Jong-Hesse de supplementen tegenwoordig consequent adviseert aan haar patiënten, is ook omdat het gebruik nauwelijks nadelen kent: ‘Het is makkelijk, veilig en relatief betaalbaar.’
Dit in tegenstelling tot pegcetacoplan, het nieuwe medicijn waarop velen de afgelopen jaren hun hoop hadden gevestigd. ‘Dat is een duur middel. Bovendien het moet in het oog worden geïnjecteerd. Dat laatste betekent voor de zorg een enorme werklast, en voor patiënten is het zwaar. Verder vergroot dit medicijn het risico op natte maculadegeneratie. En uit de studies bleek dat de deelnemers die pegcetacoplan hadden gekregen in geen enkele functietest, zoals op visus of leessnelheid, significant beter scoorden dan deelnemers die een placebo hadden gekregen.’
Die combinatie van het risicoprofiel en de matige effectiviteit was voor de Europese Geneesmiddelenautoriteit EMA in 2024 een belangrijke reden om pegcetacoplan niet tot de EU toe te laten. De Jong-Hesse: ‘Ik weet dat er nog andere vergelijkbare middelen in ontwikkeling zijn, dus op termijn zal er vast een medicijn komen waarvan de kosten-batenberekening gunstiger is. Maar voorlopig hebben we voor mensen met GA dus alleen de supplementen.’
Luteïne en zeaxanthine
Is er nog iets waarop GA-patiënten moeten letten wanneer ze AREDS-supplementen kopen? ‘Let erop dat het merk dat je koopt de juiste samenstelling heeft,’ adviseert De Jong-Hesse. ‘Je ziet soms supplementen die een heel andere samenstelling hebben. Het belangrijkste is dat er voldoende luteïne en zeaxanthine in zitten, maar ook vitamine C en vitamine E. En juist géén vitamine A. Verder kun je vaak kiezen uit een variant met een hoge dosis zink en een lage. Een lage dosis zink blijkt ook prima.’
Daarnaast is het belangrijk om een supplement met omega 3-vetzuren te nemen. Maar let ook op je voeding, voegt De Jong-Hessels toe: ‘Ook als je de supplementen neemt, is het belangrijk gezonder te eten. Ik verwijs mijn patiënten daarom graag naar de recepten die het Oogfonds deelt.’
Bron
Keenan TDL et al., Oral antioxidant and lutein/zeaxanthin supplements slow geographic atrophy progression to the fovea in age-related macular degeneration. Ophthalmology, 2025.
