Retina
Het netvlies (de retina) is opgebouwd uit laagjes zenuwweefsel. Aan buitenkant van het netvlies bevinden zich de lichtgevoelige fotoreceptoren en daaronder de retinaal pigment epitheel laag (RPE). Dan volgt de Bruchse membraan die de fysieke scheiding vormt met het bloedvatenstelsel (de choroid).
RPE
Wanneer men ouder wordt dan hopen zich steeds meer, niet-afbreekbare, afvalstoffen op tussen het RPE en het Bruchse membraan, of in het membraan zelf. Deze opstapeling van afvalstoffen heten drusen. Drusen verstoren de aanvoer van voedingstoffen van het vaatstelsel naar het netvlies en omgekeerd: de afvoer van afvalstoffen vanuit het netvlies naar het vaatstelsel. Omdat het netvlies heel hard moet werken om lichtprikkels om te zetten in neuro-chemische signalen, ontstaan er ter plaatse veel vrije radicalen (oxidatieve stress).
Deze vrije radicalen veroorzaken niet alleen schade aan het netvlies. Maar ze veranderen ook de componenten in de drusen. Deze veranderde (geoxideerde) componenten veroorzaken vervolgens een reactie van het immuunsysteem (o.a. het complementsysteem). Dit omdat het lichaam ze niet als ‘eigen’ beschouwt. Deze immuunreactie ruimt een deel van de afvalstoffen op, maar veroorzaakt tegelijkertijd veel schade aan het RPE en het netvlies.
LMD
Er bestaat in het laboratorium nog geen enkel model dat het proces van drusen afzetting/LMD in het netvlies goed na kan bootsen. Hierdoor wordt preklinische en therapeutisch onderzoek naar LMD ernstig belemmerd. Het doel van dit project is een volledig gecontroleerd LMD-model te 3D-bioprinten en te testen. Recent is in AmsterdamUMC de nieuwste 3D cellulaire bioprinting technologie verkregen, welke zal worden ingezet voor deze studie. Dit model zal om te beginnen bestaan uit een enkele laag RPE-cellen, die vanuit stamcellen worden gemaakt, op een kunstmatig, reeds getest, Bruchse membraan. Daartussen worden kunstmatige drusen geprint. Deze drusen bevatten alle stoffen die ‘echte’ drusen ook bevatten. Alle gemaakte modellen worden geanalyseerd met relevante standaard (pathologische) testen.
Daarnaast worden ook verschillende microscopische, cel-schade en immunologische testen uitgevoerd. Hiermee wordt het mogelijk om het LMD-ziekte proces na te bootsen in een kweekbakje, en de verschillende therapeutisch mogelijkheden op een goed model te testen. Uiteindelijk zullen vele slechtzienden en blinde personen die al schade aan het netvlies hebben opgelopen, in de toekomst baat hebben bij de uitkomsten van dit project.
Meer over maculaonderzoek