De traanbuis zorgt voor de afvoer van het door de traanklieren te veel aangemaakte traanvocht. Het normale traanvocht wordt geproduceerd door kleine kliertjes in het slijmvlies van het oog. Bij groot verdriet of andere heftige emoties, of bij irritatie van het oog, gaat de traanklier extra traanvocht produceren. De functie van de traanklier is dus onder andere om het oog schoon te maken door extra productie van traanvocht.
Het traanvocht vormt een laagje op het oog. Dit laagje wordt ook wel de traanfilm genoemd. De traanfilm is opgebouwd uit een relatief dikke laag water. Aan de buitenzijde daarvan ligt een dun laagje slijm dat ervoor zorgt dat het water niet te snel verdampt. En aan de binnenzijde ligt een dun laagje slijm dat het water aan het hoornvlies bindt.
Een deel van het traanvocht verdampt. De rest moet worden afgevoerd. Dit is de functie van onder andere de traanbuis. Het afvoeren van traanvocht werkt als volgt. In het boven- en onderooglid aan kant van de neus zitten twee kleine openingen: de traanpunten. Door te knipperen met onze oogleden zorgen we ervoor dat het traanvocht de traanpunten inloopt. De oogleden werken dus als een soort pomp. De traanpunten staan in verbindingen met twee dunne traankanaaltjes die beide uitmonden in een traanzak. Vanaf daar voert de iets dikkere traanbuis het traanvocht naar de neusholte af. Daarom moeten we onze neus snuiten als we hebben gehuild.
Verstopte traanwegen
Verstopte traanwegen komen vooral voor bij kinderen. Kinderen hebben vaak nauwere traanwegen dan volwassenen. Zijn ze verkouden en zwellen de slijmvliezen op, dan raakt ook al snel de traanbuis verstopt. Een kind krijgt dan tranende, vieze oogjes. De klachten van de verstopping verdwijnen vanzelf met het overgaan van de verkoudheid.
Hebben kinderen voortdurend last van vieze, tranende ogen zonder daarbij verkouden te zijn, dan kan er sprake zijn van een aangeboren verstopping van de traanwegen. Vaak gaat zo’n verstopping binnen het eerste levensjaar vanzelf over. Is dit niet zo, dan is behandeling nodig.
Ook volwassenen kunnen te maken krijgen met verstopte traanwegen. Een operatie kan dan verlichting geven.
Traanklachten
Tranende ogen kunnen een gevolg zijn van verstopte traanwegen, maar ook andere oorzaken hebben. Bijvoorbeeld als de traanproductie groter is dan de traanwegen kunnen afvoeren.
Ook kan overmatig tranen ontstaan als het traanvocht van onvoldoende kwaliteit is. De onderlinge verhouding van de drie bestanddelen, water, slijm en vet, klopt dan niet. Misschien verdampt er te veel water, omdat de vettige toplaag niet goed is. Of kan de waterlaag niet goed aan het hoornvlies hechten, omdat het slijmlaagje niet mooi verdeeld is. Doordat de traanfilm niet goed in balans is, droogt het oog uit. Dat zet de traanklieren aan tot meer productie van nog meer traanvocht.