Tijdens een feestelijke bijeenkomst in het Erasmus MC in Rotterdam lanceerde koningin Máxima op woensdag 6 juli de campagne ‘Knikker myopie de wereld uit!’ Met deze campagne vraagt het Oogfonds aandacht voor het beschermen van kinderogen en de opkomende bijziendheidsepidemie.
Koningin Máxima sprak in het Erasmus MC met medewerkers van het Oogfonds en oogartsen over myopie, de impact van slechtziendheid, de ontwikkeling in de oogheelkunde en de samenwerking tussen het Oogfonds en het Erasmus MC. Daarna kreeg zij op de polikliniek Oogheelkunde een demonstratie van een oogmeting bij kinderen met myopie. In het bijzijn van oogspecialisten, onderzoekers en betrokken kinderen met hun ouders lanceerde Koningin Máxima vervolgens de campagne.
Oogkwaliteit holt achteruit
Kinderen komen te weinig buiten en kijken te veel dichtbij. Dat is slecht nieuws, want je kunt blind worden van je beeldscherm. Uit een nieuwe studie in opdracht van het Oogfonds blijkt dat de oogkwaliteit van de Nederlandse jeugd achteruit holt en steeds meer kinderen bijziend raken. De komende dertig jaar worden naar verwachting zo’n 50.000 mensen blind als gevolg van bijziendheid (myopie), wat het tot de belangrijkste oorzaak van blindheid maakt.
Sporten met je ogen
Om deze oogziekte van de toekomst een halt toe te roepen, lanceert het Oogfonds vandaag ‘Knikker myopie de wereld uit!’. Deze speelse campagne is bedoeld om kinderen aan te spreken en ouders aan het denken te zetten. Koningin Máxima verzorgde vandaag de officiële lancering in het Erasmus MC in het bijzijn van oogspecialisten, onderzoekers en geïnteresseerden. Kinderpopster Dirk Scheele bracht het lied ‘Sporten met je ogen’ ten gehore, dat hij speciaal voor deze gelegenheid schreef.
Kwart dertienjarigen bijziend
Myopie heeft voor een groot deel te maken met de leefstijl en is deels erfelijk. De studie laat voor het eerst de Nederlandse cijfers zien. Bijziendheid leidt bij maar liefst één op de drie tot slechtziendheid of blindheid op latere leeftijd.
Sinds de jaren zestig komt myopie vijf keer vaker voor en als die trend doorzet is het aantal slechtzienden in Europa naar schatting in 2055 verdrievoudigd. In dat jaar telt Nederland volgens de prognoses tussen de 140.000 en 210.000 visueel gehandicapten als gevolg van myopie en tussen 53.000 en 80.000 blinde mensen.
Kinderen die op jonge leeftijd veel van dichtbij naar een scherm kijken en weinig buitenspelen, lopen het grootste risico om myopie te ontwikkelen. Momenteel is een kwart van de dertienjarigen in Nederland al bijziend.
Simpele leefregels
In de vorige eeuw werd duidelijk dat daglicht een preventief effect heeft op bijziendheid. Volgens veel studies komt myopie vaker voor doordat kinderen minder vaak buiten zijn en vaker van dichtbij naar een beeldscherm kijken. Door thuiswerken en thuisonderwijs tijdens de coronapandemie is dat alleen maar verergerd.
Buitenspelen
Uit onderzoek blijkt dat één extra uur per week buitenspelen de kans op bijziendheid bij kinderen al enorm vermindert. Het Oogfonds en oogartsen bevelen daarom een paar simpele leefregels aan om de ontwikkeling van bijziendheid bij kinderen tegen te gaan:
- houd schermen op een armlengte afstand van de ogen
- kijk na twintig minuten dichtbij, twintig seconden in de verte en
- ga elke dag zeker twee uur naar buiten
Onderzoekers luiden noodklok
Prof. dr. Caroline Klaver (oogarts Erasmus MC / Radboudumc) houdt zich samen met orthoptist dr. Jan Roelof Polling (Erasmus MC) al tientallen jaren bezig met grote bevolkingsstudies naar myopie. Hun onderzoeken vormen een belangrijke basis voor de recente studie van het Oogfonds:
Door de jaren heen hebben we myopie en de gevolgen daarvan steeds verder toe zien nemen. Vroeger gingen kinderen knikkeren, touwtjespringen en verstoppertje spelen; nu zitten ze vaak en lang voor een scherm. Daar kun je bijziend van raken, terwijl buitenspelen de ogen juist beschermt. Als onderzoekers luiden ook wij de noodklok en onderschrijven we de adviezen ten zeerste. Meer naar buiten dus en minder op het scherm!
Houd kinderogen gezond
Monique van Bijsterveld, directeur-bestuurder van Stichting Oogfonds Nederland:
We vinden het zo vanzelfsprekend dat onze ogen het doen, maar helaas kan dat veranderen. Steeds vaker krijgen mensen, onder wie kinderen, te maken met slechtziendheid. In 50% van de gevallen zijn blindheid en slechtziendheid te voorkomen. Het is erg belangrijk om de ogen regelmatig te laten controleren, zeker als er klachten zijn of wanneer oogaandoeningen in de familie zitten. Wij als Oogfonds doen er alles aan om Nederland in het algemeen, en ouders en leraren in het bijzonder, te bereiken met onze boodschap en zo (kinder)ogen gezond te houden.
Gevolgen voor zorg, economie en patiënten
Hoewel milde vormen van myopie behandeld kunnen worden met contactlenzen en brillen, heeft de naderende epidemie grote gevolgen voor de zorg, de economie en de patiënten zelf. In Nederland is het aantal operaties voor het loslaten van het netvlies als gevolg van myopie tussen 2009 en 2016 met maar liefst 44% gestegen.
De komende jaren neemt de wachttijd voor gespecialiseerde oogartsen en operaties in het ziekenhuis alleen maar toe, voorspelt het onderzoek. De economische kosten door het uitvallen van blinde of slechtziende werknemers bedragen nu al 1 miljard euro per jaar en stijgen naar 2,3 tot 3,5 miljard euro in 2055. Voor patiënten wordt werk moeilijk of onmogelijk, maar dat geldt ook voor dagelijkse activiteiten zoals autorijden, televisiekijken of sporten. Dat heeft een negatieve impact op het leven van mensen met myopie, waardoor ze vaker last hebben van angst of depressie.
Het risico op toenemende myopie in NL