Bij een hoornvliestransplantatie wordt het troebele hoornvlies geheel of gedeeltelijk vervangen door donorhoornvlies. Dit donorhoornvlies komt van een overleden persoon. U komt pas in aanmerking voor een hoornvliestransplantatie als andere behandelingen niet meer helpen. Bijvoorbeeld een behandeling met medicijnen, een bril of contactlenzen.
Andere woorden voor hoornvliestransplantatie zijn corneatransplantatie of keratoplastiek.
De functie van het hoornvlies
Het hoornvlies (cornea) ligt aan de voorkant van het oog en heeft twee functies:
- Bescherming > Het hoornvlies beschermt uw oog. Het vormt een barrière tussen uw oog en de buitenwereld.
- Scherp zien > Het hoornvlies laat licht door in het oog. De bolling van het hoornvlies werkt daarbij als een soort lens. De sterkte daarvan is wel twee keer groter dan die van de ooglens zelf. Samen met de ooglens zorgt het hoornvlies ervoor dat het licht zo gebroken wordt dat het op de juiste manier op uw netvlies valt. Daardoor kunt u scherp zien.
Als door bijvoorbeeld een ziekte of een ongeluk het hoornvlies beschadigt, ontstaat vertroebeling. Het licht kan dan niet meer ongehinderd het oog binnenvallen. Hierdoor vermindert uw zicht. Door een hoornvliestransplantatie kan uw zicht worden hersteld.
Hoe gaat een hoornvliestransplantatie?
Er zijn twee soorten operaties mogelijk bij een hoornvliestransplantatie. Voor welke hoornvliestransplantatie operatie wordt gekozen, hangt af van welke laag/lagen van uw hoornvlies troebel zijn.
Gehele vervanging hoornvlies
Zijn alle lagen van uw hoornvlies troebel? Dan moet het hele hoornvlies vervangen worden. Dit heet een penetrerende hoornvliestransplantatie of perforerende keratoplastiek.
Na deze vorm van hoornvliestransplantatie herstelt u langzaam. In het begin ziet u nog wazig, uw oog kan rood en branderig zijn en het donorweefsel is nog licht gezwollen. Daardoor voelt het alsof er iets in uw oog zit.
Na 4 tot 6 maanden kunt u een nieuwe bril laten aanmeten. Pas dan is de zwelling van het donorweefsel voldoende afgenomen. Misschien heeft u ook contactlenzen nodig. Het komt voor dat pas na een jaar echt goed resultaat wordt gezien.
Download hier de gratis brochure:
De brochure staat boordevol tips om uw ogen gezond te houden.
Gedeeltelijke vervanging hoornvlies
Heeft u een beschadiging in een bepaalde laag van het hoornvlies, dan is het niet nodig het hele hoornvlies te vervangen. Vervanging van één laag of enkele lagen is dan voldoende.
Wordt het voorste deel van uw hoornvlies vervangen, dan heet dat anterieure lamellaire hoornvliestransplantatie (ALK). De ALK kan oppervlakkig of diep zijn. Het vervangen van het achterste deel van uw hoornvlies heet posterieure lamellaire hoornvliestransplantatie (PLK).
Het herstel na deze gedeeltelijke hoornvliestransplantaties gaat ook langzaam. De zwelling van het hoornvliestransplantaat zal iets sneller afnemen. Na 3 tot 4 maanden kunt u een nieuwe bril laten aanmeten. Voor de diepe ALK kan dit 4 tot 6 maanden zijn. Verder zijn de klachten hetzelfde als bij een algehele hoornvliestransplantatie. En ook bij een gedeeltelijke vervanging van het hoornvlies, is vaak pas na een jaar het gewenste resultaat bereikt.
Hoornvliestransplantatie ervaringen
Er zijn meerdere fora op internet waar mensen hun ervaringen met hoornvliestransplantaties delen. Over het algemeen zijn die ervaringen goed. Mensen zijn blij met het resultaat van de hoornvliestransplantatie. Hoewel het herstel van de operatie lang duurt, is helder zicht het uiteindelijk resultaat. Mensen kunnen daardoor hun normale dagelijkse dingen weer doen.
De hoornvliestransplantatiewachtlijst groeit
De wachtlijst voor hoornvliestransplantatie in Nederland is de afgelopen jaren sterk gegroeid. Eind 2006 stonden er 362 mensen op de wachtlijst, eind 2016 waren dat 662 mensen en eind 2020 wachtten 743 mensen op een donorhoornvlies (bron: website van de Nederlandse Transplantatie Stichting (NTS)).
De wachttijd voor een hoornvliestransplantatie is gemiddeld een half jaar. Het orgaancentrum van de NTS beheert de wachtlijst en berekent wie er aan de beurt is als er een hoornvlies beschikbaar komt. Bij deze berekening zijn de volgende criteria belangrijk:
- In hoeverre komt het weefseltype van de donor en de ontvanger overeen?
- Wat is het land van herkomst van de donor en de ontvanger?
- Heeft iemand voorrang op de wachtlijst?
- Wat is iemands wachttijd? Hoe langer iemand aan het wachten is, hoe hoger hij/zij op de wachtlijst staat.
Help mee als hoornvliesdonor
Er wachten dus heel veel mensen gemiddeld een half jaar op hoornvliesdonatie. Dat is een erg lange tijd als uw zicht zodanig slecht is dat u niet normaal kunt functioneren. Als het aantal hoornvliesdonors stijgt, zal de wachttijd dalen.
Sinds 1 juli 2020 is de nieuwe donorwet in Nederland ingegaan. Iedereen vanaf 18 jaar die ingeschreven is in een Nederlandse gemeente staat in het Donorregister. In dit register staat de keuze voor het wel of niet doneren van organen en weefsels na uw overlijden. Vult u geen keuze in, dan staat in het Donorregister dat u ‘geen bezwaar tegen orgaandonatie’ heeft. U geeft dan dus toestemming om uw organen en weefsels aan iemand te doneren na uw overlijden. Dat is alleen mogelijk als u in het ziekenhuis op een intensive-careafdeling overlijdt. Een arts bespreekt de keuze in het Donorregister altijd eerst met familie of nabestaanden. Het is daarom goed om uw keuze met uw familie of naasten te bespreken. Zij weten dan precies wat uw wens is.