Nystagmus

Wat is nystagmus?

Bij nystagmus gaan uw ogen snel heen-en-weer. Dit gaat vanzelf. U kunt het bewegen niet stoppen. De ogen bewegen altijd in een vaste richting. Ze gaan bijvoorbeeld van links naar rechts of van boven naar beneden. Soms maken de ogen een draaiende beweging, of er is een combinatie van verschillende richtingen.

Het wordt ook wel wiebelogen of trilogen genoemd. Het komt niet vaak voor. Ongeveer 1 op de 1.000 mensen heeft er last van. Heeft u uw hele leven al trillende ogen, dan is het aangeboren. Heeft u opeens trillende ogen, dan is er een andere oorzaak.

Soorten

Er zijn twee soorten:

• Ruknystagmus, ook wel zaagtandnystagmus genoemd > De beweging van de oogbol gaat naar de ene kant snel en naar de andere kant langzaam.
• Pendelnystagmus > De beweging gaat naar beide kanten even snel.

Symptomen

• Heen-en-weer bewegende ogen > Dit is het duidelijkste symptoom van nystagmus.
• Zien van een trillend beeld > Dit gebeurt vooral als u het op latere leeftijd heeft gekregen. Ontstaat nystagmus op jonge leeftijd of is het aangeboren, dan kunnen de hersenen de trillende beelden vaak nog corrigeren. Het trillen wordt vaak erger als u naar een vast punt kijkt.
• Verminderd zicht > Dit komt omdat u niet uw blik wat langere tijd op één punt kan richten. Over het algemeen zien mensen met deze oogziekte op korte afstand beter dan veraf. Het kan ook zijn dat u moeite heeft met diepte zien. Sommige mensen met nystagmus staan geregistreerd als visueel gehandicapt of zelfs blind.
• Hoofdschudden > Vooral mensen met aangeboren nystagmus kunnen last hebben van hoofdschudden. Door het hoofd te schudden, proberen de hersenen het bewegende beeld stil te zetten.

Bij stress en nervositeit verergeren de symptomen van nystagmus. Door de stress gaan de oogbollen nog meer bewegen.

Oorzaken

Het is niet helemaal duidelijk wat nystagmus veroorzaakt. De oorzaak kan ook niet altijd gevonden worden. Wel weten we dat het komt door een fout in de hersenen. De hersenen sturen de oogbollen niet goed aan. Dit is een ingewikkeld proces. Het heeft te maken met informatie die de hersenen binnenkomt via verschillende zintuigen, zoals evenwicht, houding en zien. Daarin kunnen dingen misgaan. Dit kan komen door:

Een (aangeboren) afwijking:

• In de bouw of functie van de oogbollen. Bijvoorbeeld: aangeboren staar, albinisme, aangeboren fouten in de aanleg van het netvlies of de oogzenuw.
• In de besturing van de oogbollen (congenitale nystagmus).

Nystagmus is in de meeste gevallen aangeboren. De beweging van de ogen is dan meestal horizontaal.
Het gebruik van drugs tijdens de zwangerschap geeft een verhoogde kans op aangeboren nystagmus bij het kind.

• Een neurologische aandoening na bijvoorbeeld een hersenbloeding of een val op het hoofd. De beweging van de ogen is dan meestal verticaal of per oog verschillend.
• Vergiftiging door alcohol of drugs. Ook dan is de beweging van de ogen meestal verticaal of per oog verschillend.

Nystagmus kan ook tijdelijk optreden als u verder gezond bent. Bijvoorbeeld als u in de draaimolen heeft gezeten. Of als steeds weer hetzelfde beeld aan uw ogen voorbijflitst. Ook kan het gebruik van bepaalde medicijnen of alcohol tijdelijk nystagmus veroorzaken.

Heeft u opeens last van nystagmus? Ga dan naar de dokter. Het is belangrijk dat de oorzaak gevonden wordt van uw trillende ogen.

Behandeling

Er is helaas geen behandeling voor deze oogziekte. Alleen bijkomende afwijkingen kunnen gecorrigeerd worden, zoals aangeboren staar, brilafwijkingen of scheelzien.

Er zijn wel manieren om ervoor te zorgen dat u er minder last van heeft. Heeft u bijvoorbeeld ruknystagmus en houdt u uw hoofd in één bepaalde richting om klachten te verminderen? Deze houding kan erg onprettig zijn. Een oogspiercorrectie kan voor verbetering zorgen. Bij deze operatie worden uw oogbollen zo geplaatst, dat bij recht vooruitkijken de nystagmus de minste klachten geeft.

Aangeboren nystagmus gaat niet over, maar het wordt meestal ook niet erger. Ook leren mensen met deze vorm van nystagmus er in de loop van hun leven beter mee omgaan.