Er zijn verschillende soorten oogontstekingen.
Conjunctivitis
Deze vorm van oogontsteking komt het meest voor. Bij een conjunctivitis is het bindvlies van het oog (conjunctiva) ontstoken. Dit is het slijmvlies dat de binnenkant van uw oogleden en de buitenkant van uw oogbol bedekt. In de conjunctiva lopen fijne bloedvaatjes. Die zijn normaal gesproken nauwelijks te zien. Bij een oogontsteking zetten deze bloedvaatjes uit en wordt uw oog rood. Bij een conjunctivitis zijn vaak beide ogen tegelijk ontstoken. Meestal zijn de klachten mild. Naast roodheid, kan uw oog gezwollen zijn, jeuken, tranen en een onprettig aanvoelen. De klachten van een conjunctivitis gaan vaak na een paar dagen vanzelf over.
Episcleritis
Bij episcleritis is het bovenste laagje van uw oogwit ontstoken. De ontsteking ontstaat plotseling en meestal maar aan één oog. In het oogwit ontstaat een rode vlek. Meestal geeft de ontsteking geen of weinig klachten. U kunt het gevoel hebben dat er zand in uw oog zit. Uw oog kan geïrriteerd zijn en tranen. Het kan ook een beetje pijn doen, vooral als u op het oog drukt.
Als u klachten heeft, kunnen een koud washandje op het oog en kunsttranen helpen. Episcleritis is niet ernstig en gaat meestal binnen 1 tot 3 weken vanzelf over. De ontsteking kan wel vaker terugkomen. Is de episcleritis na 3 weken niet over? Worden de klachten opeens erger? Krijgt u bijvoorbeeld veel pijn, gaat u slechter zien of kunt u opeens minder goed tegen fel licht? Neem dan contact op met uw huisarts.
Uveïtis
Bij uveïtis is het binnenste van het oog ontstoken, zoals de iris en het vaatvlies. De iris ligt aan de voorzijde van het oog en geeft uw ogen kleur. Het vaatvlies is een netwerk van bloedvaatjes dat achter in het oog ligt tussen het netvlies en de harde oogrok. Vaak raken bij uveïtis ook het netvlies en de harde oogrok zelf ontstoken. Uveïtis komt heel weinig voor.
Bij uveïtis kunnen de volgende delen van het oog ontstoken zijn:
- De voorkant van het oog: het deel tussen het hoornvlies en de iris (dit heet uveïtis anterior). Dit komt het meest voor.
- Het middelste deel van het oog: het glasvocht (dit heet uveïtis intermediair).
- De achterkant van het oog: het vaatvlies en/of netvlies (dit heet uveïtis posterior).
- Het hele oog (dit heet panuveïtis).
Klachten bij uveïtis
Uveïtis is een verzamelnaam voor alle inwendige oogontstekingen. De klachten kunnen daardoor erg verschillen en kunnen plotseling of langzaam ontstaan.
Bij uveïtis die snel ontstaat (binnen 1 à 2 dagen):
- Wordt uw oog plotseling pijnlijk en rood.
- Gaat u minder goed zien.
- Kunnen uw ogen gevoelig worden voor licht.
Bij uveïtis die langzaam ontstaat:
- Gaat u steeds waziger zien.
- Ziet u zwarte vlekjes of sliertjes.
- Kunnen uw ogen overgevoelig zijn voor licht.
En verder kan uveïtis:
- In één oog voorkomen, in beide ogen tegelijk of afwisselend in het ene en het andere oog.
- Eenmalig voorkomen, maar ook chronisch worden. In het laatste geval wisselen klachtenvrije perioden af met perioden dat de ontsteking opvlamt.
- Een tijdelijke vermindering van het gezichtsvermogen geven, maar ook blijvend. In zeldzame gevallen kan het zelfs tot blindheid leiden.
Oorzaken van uveïtis
Er zijn verschillende oorzaken van uveïtis, maar de oorzaak wordt niet altijd gevonden. Uveïtis komt voor bij een aantal auto-immuunziekten, zoals (jeugd)reuma, de ziekte van Bechterew, de ziekte van Crohn en sarcoïdose. Heeft u een van deze ziekten, dan kunt u ongemerkt uveïtis krijgen. Het is daarom goed om regelmatig uw ogen te laten controleren. Het krijgen van uveïtis lijkt ook een erfelijke factor te hebben.
Uveïtis bij de ziekte van Bechterew
Een derde van de mensen met de ziekte van Bechterew heeft soms last van een inwendige oogontsteking (uveïtis). Meestal is de ontsteking aan één oog, soms wisselen de ogen elkaar af. De oogontsteking begint acuut. Het veroorzaakt pijn, roodheid en overgevoeligheid voor licht. Bij een oogontsteking bij Bechterew is het belangrijk om snel naar de oogarts te gaan. Als u tijdig behandeld wordt, leidt de ontsteking meestal niet tot schade aan het oog.
Bij de ziekte van Bechterew raken de gewrichten van het bekken en de wervelkolom ontstoken. De ontstekingen zijn pijnlijk en veroorzaken stijfheid. De ziekte kent rustige en actieve periodes. Na verloop van tijd leiden de ontstekingen tot verstijving van de wervelkolom. Door botaangroei gaan de wervels aan elkaar vastzitten en is soepel bewegen niet meer mogelijk. Bechterew komt even vaak voor bij mannen als bij vrouwen. Ongeveer 2 op de 1.000 mensen krijgt ermee te maken.
De behandeling van uveïtis
Als u uveïtis heeft, krijgt u ontstekingsremmers (corticosteroïden) in de vorm van oogdruppels, tabletten of injecties. Is de oorzaak van de uveitis bekend, dan wordt die ook behandeld. Heeft u door de uveïtis veel pijn bij fel licht? Dan krijgt u waarschijnlijk oogdruppels die uw pupil verwijden. De pupil kan dan niet meer samentrekken en de pijn verdwijnt.
Het belangrijkste doel van de behandeling is schade aan het netvlies voorkomen. Schade aan het netvlies is vaak niet te herstellen.
Oogontsteking bij Multiple Sclerose (MS)
Bij de helft van de mensen met Multiple Sclerose (MS) treedt ooit een ontsteking aan de oogzenuw op (neuritis optica). Hierbij neemt het gezichtsvermogen af en worden kleuren en contrasten vager. Bij een oogontsteking bij MS is het oog pijnlijk. Soms zien mensen flikkeringen en flitsen. Ook kan pijn in het voorhoofd optreden. De oogzenuwontsteking ontstaat meestal in één oog. Bij de meeste mensen herstelt het gezichtsvermogen grotendeels.
Multiple sclerose (MS) is een ziekte waarbij de bescherm- en isolatielaag rondom de hersen-, ruggenmerg- en oogzenuwen (het centrale zenuwstelsel) is beschadigd. De bescherm- en isolatielaag is opgebouwd uit de stof myeline. Deze stof zorgt ervoor dat de zenuwen snel en efficiënt prikkels kunnen doorgeven. Bij MS wordt de myeline afgebroken, waardoor de doorgifte van prikkels niet meer goed gaat. Hierdoor kunnen onder andere problemen ontstaan met lopen, voelen en zien.
Oogontsteking door herpes
Heeft u een oogontsteking door herpes, dan kunnen het bindvlies, de oogleden en het hoornvlies ontstoken zijn. Een oogontsteking door herpes zit meestal maar aan één oog.
Oorzaak oogontsteking door herpes
Herpes is het virus dat ook een koortslip veroorzaakt. De meeste mensen krijgen het virus al als kleuter. Heeft u het herpesvirus op jonge leeftijd gekregen, dan heeft u daar waarschijnlijk weinig van gemerkt. Maar het virus verdwijnt niet meer uit het lichaam. Het blijft zitten in de zenuwcellen van uw huid en is dan niet actief. Als uw weerstand minder is, kan het virus actief worden. U krijgt dan bijvoorbeeld een koortslip. Met een koortslip kunt u uw ogen besmetten. Het virus dat in het vocht van de blaasjes op uw lip zit, kan via uw hand in uw oog of op uw oogleden komen.
Er is ook een type herpesvirus dat blaasjes op de geslachtsdelen veroorzaakt: herpes genitalis. Dit type herpesvirus veroorzaakt zelden een oogontsteking.
Klachten bij een oogontsteking door herpes
Zijn het bindvlies en de oogleden ontstoken door herpes, dan geeft dat de volgende klachten:
- Het oogwit is rood
- De binnenkant van de oogleden is rood
- Het oog traant
- De oogleden zijn dik
- Op de oogleden zitten blaasjes
- Het oog voelt irritant of branderig
Is het hoornvlies ontstoken (keratitis) dan geeft dat de volgende klachten:
- Pijn
- U kunt opeens niet tegen fel licht
- U ziet slechter
Behandeling oogontsteking door herpes
De arts schrijft u oogzalf (aciclovir) voor. Die doet u vijf keer per dag in uw oog. Als u blaasjes op de oogleden heeft, masseert u ook zalf op de blaasjes. Draagt u contactlenzen? Doe die meteen uit. U mag ze pas weer gaan dragen als uw huisarts zegt dat het weer kan.
Een oogontsteking door herpes is ernstig. De eerste tijd controleert uw oogarts uw ogen dan ook vaak. Bel direct uw huisarts bij pijn, slechter zien en als u opeens niet tegen fel licht kunt.
Oogontsteking van een kind (peuter)
Kinderen die verkouden zijn, hebben snel last van ontstoken ogen. Dit komt omdat ze vaak met hun handen in hun ogen wrijven, nadat ze aan hun neus of mond hebben gezeten. Zo brengen ze het verkoudheidsvirus over op de ogen.
Symptomen oogontsteking bij kinderen
Het eerste symptoom van een oogontsteking bij een kind of peuter is dat het kind ’s ochtends wakker wordt met vieze ogen. Geelgroenig pus is aangekoekt en de ogen gaan moeilijk open. Daarnaast zijn de ogen rood en opgezwollen.
Oorzaken oogontsteking bij kinderen
In de meeste gevallen ontstaat een oogontsteking bij kinderen door een verkoudheidsvirus. Maar er zijn ook andere oorzaken:
- Een vernauwing van de traanwegen > Nauwe traanwegen komen vaak voor bij kleine kinderen. Is een kind verkouden en zwellen de slijmvliezen op, dan raakt ook al snel de traanbuis verstopt. Een kind krijgt dan tranende, vieze oogjes. De klachten van de verstopping verdwijnen vanzelf met het overgaan van de verkoudheid.
- Aangeboren verstopping traanwegen > Heeft uw kind voortdurend last van vieze, tranende ogen zonder daarbij verkouden te zijn? Dan kan hij/zij een aangeboren verstopping van de traanwegen hebben. Vaak gaat zo’n verstopping binnen het eerste levensjaar vanzelf over. Is dit niet zo, dan is behandeling nodig.
Behandeling oogontsteking bij kinderen
U kunt de ogen van uw kind een paar keer per dag met kraanwater schoonmaken. Gebruik hiervoor een schoon wattenschijfje of wattenstaafje. Meestal gaat de oogontsteking na een paar dagen vanzelf over. Gebeurt dit niet, ga dan naar uw huisarts. Is uw kind jonger dan 10 dagen en is één of zijn beide oogjes rood? Neem dan altijd meteen contact op met uw huisarts. Soms is antibiotica nodig om een oogontsteking te behandelen. Of geven oogdruppels verlichting.
In heel zeldzame gevallen komen ernstige vormen van oogontsteking bij kinderen voor. Een voorbeeld hiervan is de meningococcen conjunctivitis die kan leiden tot een hersenvliesontsteking.