‘Wat vandaag nog niet mogelijk is, kan morgen misschien wel’
Onderzoek naar glaucoom is hard nodig. In Nederland lijden naar schatting 200.000 mensen aan deze ziekte. Ook John van der Zande. ‘Ik was er op tijd bij. Anders was ik nu misschien blind of slechtziend geweest.’
Glaucoom is een oogziekte die de zenuwvezels van het oog aantast, vaak door te hoge oogdruk. Het is een veelvoorkomende en sluipende oorzaak van blindheid. Wereldwijd lijden naar schatting 65 miljoen mensen aan deze ziekte. In Nederland ligt dat aantal waarschijnlijk op 200.000. En de helft weet dat niet. Verslechterd zicht door glaucoom is niet te herstellen. Een bril of lenzen helpen niet. Vroege opsporing is de enige remedie: behandelingen die de oogdruk verlagen, remmen de ziekte en helpen blindheid voorkomen.
John van der Zande (79) weet er alles van. Zijn moeder had vroeger glaucoom en was deels blind toen ze overleed. ‘Je merkt niks van glaucoom tot het te laat is. En sommige vormen van glaucoom zijn erfelijk. Daarom liet ik me destijds al regelmatig controleren. Zo ben ik 40 jaar geleden gestart met druppels om mijn oogdruk te verlagen.’
Simulator: wat zie je met glaucoom?
Dankbaar
En daar is hij nu dankbaar voor. ‘Ik ben weliswaar gevoelig voor fel licht. En ik heb meer contrast nodig dan mensen met normaal zicht. Als ik golf speel op een grijze dag, is het handig als iemand mee gaat. Een weggeslagen bal zie ik niet altijd meer. Maar verder belemmert mijn glaucoom me niet.’ Van der Zande doet ook veel vrijwilligerswerk en gaat daarvoor vaak met de auto.
Vroeger was er maar 1 soort oogdruppel. Dankzij onderzoek is er nu veel meer mogelijk.
In de tijd van zijn moeder was er maar één soort druppel voor mensen met glaucoom. Van der Zande: ‘Sindsdien is er veel meer mogelijk, dankzij wetenschappelijk onderzoek. Ik heb daar dankbaar gebruik van kunnen maken.’
Nog steeds druppels
Toen de druppels niet meer voldoende hielpen, onderging Van der Zande aan beide ogen een zogeheten filterblaasoperatie (trabeculectomie). Daarbij wordt een afvoertje gecreëerd voor het oogvocht om de oogdruk te verminderen. ‘Dat hielp onvoldoende, want het groeide te snel dicht,’ vertelt hij. Daarom volgde plaatsing van een kunst-afvoerkanaaltje: een zogeheten Baerveld implantaat. Door alle operaties ontwikkelde Van der Zande ook staar. Hiervoor kreeg hij in beide ogen een kunstlens. En druppelen doet hij ook nog steeds, om de oogdruk onder controle te houden. ‘Ik ontwikkelde een allergie voor stoffen die in sommige oogdruppels zitten. Maar inmiddels bestaan er veel verschillende. Ook één die ik wel verdraag.’
Regelmatig controleren
Zo lang herstel van glaucoom onmogelijk is, geldt: voorkomen is beter. Van der Zande stimuleerde daarom zijn beide zoons om zich te laten checken. Allebei bleken ze glaucoom te hebben. ‘Ze waren er vroeg bij, gelukkig. En dat gun ik anderen ook. Als je 40+ bent en tot een risicogroep behoort, doe je er goed aan om je regelmatig te laten controleren.’
Je merkt niks van glaucoom tot het te laat is. Daarom liet ik me al vroeg controleren.
Je behoort tot de risicogroep als je familie hebt met glaucoom, als je een sterke bril of lenzen draagt, als je oogdruk te hoog is of medicijnen neemt die dit als bijwerking hebben, en als je een Afrikaanse of Aziatische achtergrond hebt. Van der Zande: ‘Ons gebit en zelfs onze auto’s laten we regelmatig controleren. Dus waarom onze ogen niet?’
Ook donateur
Van der Zande is naast ervaringsdeskundig ook al lange tijd donateur van het Oogfonds. ‘Dat ik ondanks glaucoom best goed zie, is te danken aan wetenschappelijke vooruitgang. En die gaat nog steeds voort. Ik ben vooral hoopvol over regeneratieve geneeskunde. Schade aan de oogzenuw is nu nog niet te herstellen. Maar wat vandaag nog niet mogelijk is, kan morgen misschien wel.’
Fiscus betaalt mee
Van der Zande koos ervoor om periodiek te schenken. Daarbij leg je vast dat je 5 jaar lang elk jaar een bepaald bedrag schenkt. De gift is dan fiscaal aftrekbaar. ‘Doordat de fiscus meebetaalt, kun je meer schenken tegen een netto lagere bijdrage.’ Als je bijvoorbeeld van plan bent elk jaar 100 euro te geven, dan kun je ook 135 euro periodiek te schenken. Je betaalt dan netto minder dan 100 euro maar het Oogfonds ontvangt wel die 135 euro.
Ik zie nog best goed dankzij wetenschappelijke vooruitgang. En die gaat nog steeds voort.
Je hebt maar twee ogen
Van der Zande vindt het niet erg dat hij vooraf niet weet of onderzoek wat oplevert. ‘Je hebt maar twee ogen. Het is belangrijk dat je daar je leven lang zo goed mogelijk gebruik van kunt maken. Onderzoek draagt daar vroeg of laat aan bij.’
