Nachtblindheid

Wat is nachtblindheid?

Bij nachtblindheid ziet u niets of bijna niets in het donker, terwijl u bij voldoende licht wel goed ziet. In het netvlies liggen twee soorten lichtgevoelige cellen: kegeltjes en staafjes. De kegeltjes gebruikt u als het licht is. Ze zorgen ervoor dat u scherp ziet en kleuren kunt onderscheiden. In het donker doen de kegeltjes vrijwel niets en gebruikt u de staafjes. Met de staafjes kunt u geen kleuren onderscheiden. Daarom ziet u in het donker alles grijs. De staafjes vangen zo veel mogelijk licht om zo veel mogelijk te kunnen zien. Het ontstaat als de staafjes in het netvlies niet goed werken.

Symptomen

• In het donker ziet u niets of bijna niets, maar als er voldoende licht is ziet u wel goed.
• U heeft veel moeite om te wennen aan het donker als u uit een ruimte komt met veel licht.

Het komt altijd aan beide ogen voor. Nachtblindheid aan één oog, wijst op een oogziekte.

Oorzaken

Er zijn meerdere oorzaken:

• Erfelijkheid > Het kan een erfelijke oorzaak hebben. De meest voorkomende vorm van erfelijke nachtblindheid komt door retinitis pigmentosa. Onder retinitis pigmentosa valt een grote groep erfelijke ziekten aan het netvlies. Bij retinitis pigmentosa gaan de staafjes en de kegeltjes in het netvlies langzaam kapot. De achteruitgang van de staafjes leidt tot nachtblindheid. Deze vorm komt bij ongeveer 1 op de 3.500 mensen voor.
• Andere oogziekten > Daarnaast kan het veroorzaakt worden door staar, glaucoom, aandoeningen van de oogzenuw en onbehandelde bijziendheid.
• Gebrek aan vitamine A > De lichtgevoelige staafjes hebben vitamine A nodig om goed te kunnen functioneren. Dit werkt als volgt: In de staafjes zit een pigmentstof die is opgebouwd uit eiwitten en een stof die lijkt op vitamine A. Als er licht op de staafjes valt, splitst het pigment in verschillende delen. Het pigment moet daarna weer worden opgebouwd. Daarvoor is vitamine A nodig. Dit wordt uit het bloed opgenomen. Is er te weinig vitamine A in het bloed, dan wordt de aanmaak van nieuw pigment verstoord. De staafjes kunnen dan niet goed functioneren.
• Kunstlicht > Tegenwoordig is overal kunstlicht. Ook overdag, zoals lampen op kantoren en scholen, en computerschermen. Dit licht maakt uw ogen moe en overgevoelig. Daarnaast is er altijd en overal licht, terwijl duisternis op z’n tijd goed is. Een donkere omgeving houdt onze ogen actief. Het activeert de staafjes, waardoor nachtblindheid minder kans krijgt.

Voorkomen

Als u de erfelijke variant heeft, is dit niet te voorkomen. De kans op het ontstaan van niet-erfelijke nachtblindheid kunt u wel verkleinen. Eet gezond en gevarieerde en geef uw ogen voldoende rust.

Behandelen

Als u nachtblind bent, moet u uw ogen regelmatig laten controleren door de oogarts. Of het behandeld kan worden, ligt aan de oorzaak.

• Komt het door onbehandelde bijziendheid, dan biedt de juiste bril de oplossing.
• Bij staar kan een nieuwe lens uw klachten laten verdwijnen.
• Bij glaucoom verminderen andere medicijnen in sommige gevallen nachtblindheid.
• Heeft u nachtblindheid door een gebrek aan vitamine A? Dan helpt gezonde voeding in combinatie met een voedingssupplement. Heeft u vitamine A-gebrek door een ziekte van de darmen of de maag? Dan is het goed om ook die te laten behandelen, als dat mogelijk is.
• Voor de erfelijke vorm is geen behandeling mogelijk. In het beste geval blijft de situatie stabiel. Maar meestal wordt het zicht langzaam minder.

Autorijden

Nachtblindheid geeft in het (half)donker problemen bij lopen, fietsen en zeker ook bij autorijden. Om uzelf en anderen te beschermen, kunt u in het (half)donker beter geen autorijden als u deze oogziekte heeft. Ook als er voldoende straatverlichting is.

Bestaat er een bril voor nachtblindheid?

Er is een bril voor het kijken tijdens schemering of in het donker. Dit heet de nachtzichtbril en deze heeft gele glazen. De nachtzichtbril maakt contrasten duidelijker en dimt fel licht, zoals het licht van tegemoetkomende koplampen. Ondanks dat er geen duidelijk wetenschappelijk bewijs is voor de werking van deze bril, kan het dragen van zo’n bril als prettig worden ervaren.

Een onderzoek aan de Harvard Medical School toonde aan dat gele glazen in een nachtzichtbril geen voordeel bieden voor automobilisten. Het zou zelfs gevaar kunnen opleveren, omdat de reactie snelheid op overstekende voetgangers iets langzamer is met een nachtzichtbril.

Individuele ervaringen met de nachtzichtbril variëren en daarom is het goed om u te laten informeren door uw opticien of oogzorgspecialist.