Droge ogen kunnen het dagelijks leven flink verstoren. Op deze pagina geeft oogarts en expert op het gebied van droge ogen, dr. Jelle Vehof, antwoord op de tien meestgestelde vragen over deze veelvoorkomende oogklacht.
1. Wat zijn droge ogen precies?
Droge ogen is een aandoening waarbij er te weinig traanvocht is of het traanvocht onvoldoende kwaliteit heeft. Hierdoor wordt het oog niet voldoende beschermd en droogt het uit. Het is dus een aandoening van de traanfilm en van het oogoppervlak.
2. Wat zijn de symptomen van droge ogen?
Droge ogen kunnen veel verschillende klachten geven. De belangrijkste twee groepen zijn discomfort van het oog en klachten met het zien. Branderigheid, droogte, een zandkorrelgevoel, pijn, of een stekend gevoel zijn veelgehoorde klachten. Wazig zien of steeds moeten knipperen om scherp te zien komen ook vaak voor.
3. Wat zijn de meest voorkomende oorzaken van droge ogen?
Er zijn wel meer dan 100 oorzaken van droge ogen ontdekt en vaak spelen er meerdere een rol bij het ontstaan. Veelvoorkomende oorzaken zijn auto-immuunziekten, hormonale stoornissen, huidaandoeningen, oogchirurgie of -laser, medicatie, ongunstige omgevingsfactoren zoals airco of lage luchtvochtigheid, en schermgebruik.
4. Kunnen droge ogen schade aan de ogen veroorzaken?
Ja. Het oppervlak van het oog kan uitdrogen en dit kan droogteplekjes geven aan het hoornvlies, aan het slijmvlies van het oog en aan de oogleden (bindvlies). Ook kunnen droge ogen leiden tot ontsteking van het oogoppervlak, wat ook weer tot meer schade en klachten kan leiden. Gelukkig is er zelden onomkeerbare schade: het gaat vrijwel altijd om oppervlakkige schade, die weliswaar veel klachten kan geven, maar niet tot blindheid zal leiden.
5. Welke rol spelen voeding en leefstijl bij droge ogen?
Een tekort aan bepaalde vitamines kan leiden tot droge ogen. Vitamine A, B12, C en D spelen een rol bij het in stand houden van een gezonde traanfilm. Het is niet bewezen dat extra vitamines innemen als iemand géén tekort heeft ook gunstig is. Er is wel wat bewijs dat omega-3-vetzuren licht beschermend kunnen zijn. Deze kun je innemen als supplement, of door bijvoorbeeld vette vis te eten. Er is geen bewijs dat meer water drinken beschermend is bij droge ogen.
6. Wat kan iemand zelf doen tegen droge ogen (waar moet je op letten)?
Iemand kan kunsttranen proberen en kijken of dit helpt om de klachten te verminderen. Ze zijn te koop bij een opticien, apotheek en de drogist. Ook kunnen warmtekompressen op de oogleden geprobeerd worden, bijvoorbeeld door een warm nat washandje op de oogleden te leggen of een speciaal warmtemasker. Dit helpt vaak om een betere kwaliteit tranen te krijgen, doordat de oliekliertjes in de oogleden beter gaan werken. Ook kunnen uitlokkende factoren gescreend worden, bijvoorbeeld via de Droge Ogen-app die gratis beschikbaar is. Als blijkt dat bepaalde factoren droge ogen veroorzaken, kunnen aanpassingen hierin al een hoop helpen.
7. Wanneer moet je met droge ogen naar de huisarts, optometrist of oogarts?
Als je duidelijk last van droge ogen hebt en met zelfhulp niet voldoende gebaat bent, kan een huisarts of optometrist je helpen om je klachten te verminderen. Als een huisarts of optometrist onvoldoende kan betekenen, zal deze je doorsturen naar de oogarts. Die kan soms met medicijnen of andere behandelingen de ogen rustiger maken.
8. Zijn er behandelingen voor droge ogen?
Er zijn veel behandelingen mogelijk voor droge ogen. Deze behandelingen zijn met name gericht op klachtenvermindering. De aandoening is namelijk meestal niet goed te genezen. Voorbeelden van behandelingen zijn: kunsttranen, ooglidhygiëne, ontstekingsremmende medicijnen, antibiotica bij ooglidrandontsteking, poliklinische behandelingen zoals IPL (lichttherapie om de oliekliertjes in de oogleden te stimuleren) en het plaatsen van punctumplugs om de traanafvoer te remmen.
9. Kan het dragen van contactlenzen droge ogen verergeren?
Contactlenzen kunnen inderdaad soms droge ogen verergeren, maar ze kunnen ook vergelijkbare klachten van discomfort geven zonder dat er sprake is van droge ogen. Een contactlensspecialist kan hier meer duidelijkheid over geven. Als je erg droge ogen hebt, kan het dragen van contactlenzen ook een verhoogd risico op infectie geven. Er zijn echter ook weer speciale contactlenzen die soms kunnen helpen bij droge ogen, dus het is soms ook een behandeloptie.
10. Wat is het verschil tussen droge ogen door leeftijd en droge ogen door andere oorzaken, zoals auto-immuunziekten?
Elke oorzaak kan op een verschillende manier tot droge ogen leiden. Bij auto-immuunziekten is vaak de traanklier als eerste aangedaan. Milde ontsteking hierin kan leiden tot minder traanvocht en dat kan leiden tot droge ogen. Met het ouder worden is het vaak een mix van verschillende dingen: de traanklier produceert minder vocht, de oliekliertjes in de oogleden werken minder goed, en er is minder herstelcapaciteit van het oogoppervlak. Daarnaast gebruiken ouderen meer medicijnen, en die kunnen ook weer een rol spelen.
