Wat is bijziendheid?
Bijziendheid, ook wel myopie genoemd, is een oogaandoening waarbij uw kind moeite heeft om scherp te zien in de verte. Dit komt meestal doordat het oog te lang is, waardoor het beeld niet op het netvlies valt. Hierdoor wordt het zicht op afstand minder scherp en heeft uw kind een bril of contactlenzen nodig.
Het zicht dichtbij is over het algemeen wel goed zonder bril. Vandaar dat dit “bijziendheid” wordt genoemd. Bijziendheid ontstaat meestal tussen het zesde en twaalfde jaar, maar kan ook al op jongere of oudere leeftijd ontstaan. In de tienerjaren neemt de bijziendheid vaak geleidelijk aan toe. Als het oog sneller groeit dan passend is bij de leeftijd noemen we het progressieve myopie (toenemende bijziendheid).
Oorzaken van bijziendheid
Er kunnen verschillende redenen zijn waarom uw kind bijziend is geworden. We noemen ze hier kort:
- Erfelijkheid: Als één of beide ouders bijziend zijn, is de kans groter dat uw kind het ook wordt.
- Omgevingsfactoren: Door veel dichtbij te kijken, zoals lezen of het gebruik van een tablet of telefoon, kan bijziendheid ontstaan en toenemen.
- Weinig buiten spelen: Kinderen die veel buiten spelen, hebben minder kans op bijziendheid. Daglicht helpt namelijk om de groei van het oog te remmen.
Gevolgen van toenemende bijziendheid
Bijziendheid kan op latere leeftijd leiden tot ernstige oogproblemen, zoals bijvoorbeeld een netvliesloslating, glaucoom en staar. Mensen met een brilsterkte van -6 of sterker of met een aslengte van het oog van 26 mm of meer lopen meer hebben het hoogste risico. Bij matige bijziendheid (-3 t/m -6) nemen de risico’s helaas ook al toe. Het is daarom belangrijk om op jonge leeftijd de toename van de bijziendheid te vertragen om op latere leeftijd goed te blijven zien.
De complicaties zijn met name gerelateerd aan de aslengte van het oog en niet aan de sterkte van het oog. Hoe kleiner de aslengte, des te kleiner is de kans op ernstige oogproblemen op latere leeftijd. Daarom is het doel van de behandeling om de groei van het oog te remmen en zo de aslengte toename te beperken.
Aanpak van toenemende bijziendheid
Tot voor kort werd bij alleen de sterkte van de bril of de contactlenzen met enige regelmaat aangepast. Echter is uit diverse wetenschappelijke onderzoeken is gebleken dat de toename van de bijziendheid geremd kan worden:
- Leefstijl aanpassingen: Na 20 minuten dichtbij kijken op bijvoorbeeld een boek/tablet/telefoon, 20 seconden in de verte kijken en minimaal 2 uur per dag buiten zijn. Dit komt samen in de 20-20-2 regel.Beperk de tijd die je kind dichtbij kijkt: Neem regelmatig pauzes en laat uw kind minstens 20 seconden in de verte kijken na elke 20 minuten dichtbij kijken.
Zorg voor voldoende afstand: Houd een minimale afstand van 30-40 cm aan bij het lezen of het gebruik van een tablet of telefoon.
Stimuleer buitenspelen: Zorg ervoor dat uw kind minstens 2 uur per dag buiten is. - Speciale brillenglazen of contactlenzen: Deze zorgen voor een scherp beeld in de verte én remmen ook de groei van het oog. De contactlenzen zijn er in een type om overdag te dragen of voor in de nacht. De eerste onderzoeken naar deze glazen en contactlenzen zijn veelbelovend, maar er wordt nog meer onderzoek gedaan.
- Atropine oogdruppels: Deze oogdruppels helpen om de groei van het oog te vertragen. Lage doseringen atropine geven over het algemeen weinig bijwerkingen. Hogere doseringen atropine verwijden de pupil. Daardoor ontstaat vaak een gevoeligheid voor (zon)licht en moeite met dichtbij scherp te zien. In dat geval wordt een meekleurende multifocale bril geadviseerd.
Welke behandeling het meest geschikt is voor uw kind, is afhankelijk van meerdere factoren. In overleg wordt besloten waarmee het best gestart kan worden. Het effect van de behandeling wordt iedere controle geëvalueerd. Er kan gekozen worden om methoden te combineren.
Bij wie kunt u met uw kind terecht?
Een huisarts, schoolarts, GGD-arts, jeugdarts, of opticien zal kinderen tot 8 jaar altijd doorverwijzen naar een orthoptist en vanaf 8 jaar naar een orthoptist of optometrist. De meeste orthoptisten werken in een ziekenhuis, de meeste optometristen in een optiekzaak. Zowel de orthoptist als de optometrist kan de juiste min-sterkte bepalen met behulp van speciale oogdruppels en adviseren over leefstijl en eventuele behandeling. Voor advies over de behandeling met speciale brillenglazen of contactlenzen kunt u bij beide specialisten terecht. Als het gaat om de behandeling met atropine wordt dat in Nederland overwegend door een orthoptist in het ziekenhuis onder supervisie van een oogarts gedaan.
Kosten van de behandeling
Behandeling met atropine wordt vergoed uit de basiszorgverzekering. Speciale brillenglazen en contactlenzen alleen bij sterktes vanaf -6. Meer informatie over de kosten en vergoedingen
Meer lezen over bijziendheid
Leefstijl aanpassing, zoals de 20-20-2 regel, is erg belangrijk om de toename van bijziendheid te remmen. En kinderen die nog niet bijziend zijn kunnen het mogelijk nog voorkomen. Het Oogfonds bied meer informatie hierover. Lees meer over 20-20-2
De Nederlandse Vereniging van Orthoptisten (NVVO) heeft een folder over toenemende bijziendheid (progressieve myopie).
Download de folder
Download gratis de vijf digitale voorlichtingskaarten
De orthoptist zal deze kaarten mogelijk ook gebruiken en bespreken met u en uw kind bij het consult.
